ملاصدرا، فیلسوف ساقی نامه سرا

Authors

فریده داودی مقدم

فرهاد درودگریان

abstract

ساقی نامه­ها، یکی از انواع ادبی مؤثر در ادبیات فارسی است که گفته می شود شکل تحول یافته­ی خمریات ادب عربی است و در سیر تحولی خود با صبغه­ای فلسفی، اخلاقی، عرفانی و انتقادی توسط شاعران ساقی نامه سرای فارسی عرضه شده است. این نوع ادبی از جهت ساختار و محتوا دارای ویژگی­هایی است که کمابیش در اغلب آن ها تکرار می شود. از جمله­ی این خصوصیات اشتمال بر بن­مایه­های اصیل متون عرفانی و کاربرد واژگان اهل تصوف و ادبیات مغانه چون ساقی و می و جام و چنگ و مطرب و...  می­باشد. با تأمل در اشعار ملاصدرا، فیلسوف و حکیم نامدار عصر صفوی، دریافته می­شود که اشعار وی بسیاری از خصوصیات نوع ادبی ساقی نامه را دارا می­باشد. وی علاوه بر کاربرد واژگان، موضوعات و بن مایه ها ی این نوع،  به شرح و بیان ارزشمندترین آموزه­های حکمی و عرفانی حکمت متعالیه، که خود مؤسس آن بوده است، می­پردازد. این پژوهش به شیوه­ی تحلیل محتوا، به توصیف و تبیین اشعار صوفیانه­ی ملاصدرا از منظر خصوصیات کلی ساقی نامه­ها  می­پردازد و در پی پاسخ به این سؤال است که آیا می­توان ملاصدرا را در شمار ساقی نامه سرایان ادب فارسی محسوب کرد؟

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نگاهی به ساقی نامه ، خمریات و دیتی رمب

چکیدهساقی نامه گونه ای شعر است که در آن شاعر با استفاده از مفاهیم و مضامین خمری،معانی مورد نظر خود را انتقال می دهد. این گونه شعری از آغاز مورد توجه بسیاری از شاعران بوده است.در این مقاله به بررسی این گونة شعری پرداخته شده است و سعی گردیده که یک نمای کلی از نقطة شروع آن تا به امروز ارائه شود.از آنجا که مفاهیم شراب و ساقی ارتباط مستقیمی با ساقی نامه دارند،سعی شده است تا اندکی نیز به این موارد پر...

full text

سیرتحول فکری نظامی در ساقی نامه

ساقی نامه یکی از دل انگیزترین انواع شعر فارسی است که برای بیان حقایق و مضامینی متنوع بکار می رود. حکیم نظامی ساقی نامه هایی دارد که بیش تر به موضوعاتی پیرامون مسائل عرفانی، اخلاقی و عشقی اختصاص دارد. او در ساقی نامه های خود، موضوعات را متفاوت مطرح نموده است، و آن ناشی از عوامل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، ... و پختگی علمی و سنّی اوست. گاهی با بیان مفاهیم عارفانه، مخاطب خویش را به آسمان می برد، گاهی ا...

full text

ساقی نامه ها نزدیک ترین نوع ادبی به رباعیات خیام

هدف پژوهش حاضر، بررسی درونمایة ساقی نامه های فارسی از منظر انطباق پذیری آنها با مضامین رباعیات خیام است. به همین جهت 119 ساقی نامة موجود در تذکره های میخانه و پیمانه به روش کتابخانه ای و با شیوة تحلیل محتوا بررسی شده و از آنجا که استقرای تام مدّ نظر بوده، نمونه گیری اعمال نشده است. نتیجه بیانگر این مطلب است که اندیشه هایی چون اغتنام فرصت، مرگ اندیشی، حیرت و شکوه از روزگار از موتیف های مشترک ر...

full text

ویژگی های سبکی و تحلیل محتوایی خمریه ها و ساقی نامه ها در شعر فارسی

مضامین خمریه و ساقی گری و باده نوشی در شعر فارسی تا پایان سدة پنجم هجری ،همان شراب انگوری و می و می گساری در مفهوم واقعی و دنیوی آن است . با ورود تصو ف واصطلاحات مربوط بدان ، از قرن ششم به بعد این گونه مضامین در معانی دیگری به کاربرده شده هر چند که شاعران سدة ششم نیز گاهی در این شیوه اشعاری سروده اند .پیدایش سبک تازه در سرودن اشعار خمریه در دورة مغول با افول دولت سلجوقیان میسر گردید، علّت فوق ه...

full text

تببین حقایق عرفانی و معرفت شناسی در ساقی نامه های ادب فارسی

  ‏ساقی نامه، نوعی شعر مثنوی در بحر متقارب است که شاعر در آن خطاب به ساقی مضامینی را در یاد مرگ و بی ثباتی حیات دنیوی و پند و اندرز و حکمت و غیره می آرود. بااینکه این نوع شعر به سبب ذکر باده و جام، با سایر اشعار خمریه تناسب دارد. اگر دو شرط در آن محقق شود. نوع خاصی در میان اشعار فارسی قرار می گیرد یکی اینکه مثنوی باشد، دیگر اینکه در بحر متقارب گفته شود. از سوی دیگر. روح خاص. فلسفی و اخلاقی و ع...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه ادب غنایی

جلد ۱۲، شماره ۲۲، صفحات ۹۳-۱۱۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023